του Κώστα Νικολάου
Καθυστερημένα μεν -σε ότι αφορά το ύψος των περιστάσεων-, αλλά τελικά ανακοίνωσε σήμερα ο Π.Ο.Υ. (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) ότι υπάρχει “πανδημία” κορωνοϊού, δηλαδή μεγάλη εξάπλωση με αναμενόμενη αύξηση του αριθμού κρουσμάτων, θανάτων και πληττόμενων χωρών.
Η λέξη-κλειδί είναι η εξάπλωση.
Η αντιμετώπισή της δεν είναι μόνον θέμα των επιστημών υγείας. Όση επιστημονική γνώση υπάρχει, αξιοποιείται. Όση έρευνα για θεραπεία μπορεί να γίνει γρήγορα, γίνεται. Σήμερα όμως, αυτά δεν είναι αρκετά.
Η εξάπλωση του ιού γίνεται με πολύ συγκεκριμένο τρόπο: από άνθρωπο σε άνθρωπο, δηλαδή, με ανθρωποδίκτυα. Τα ανθρωποδίκτυα είναι πολύπλοκα συστήματα και λειτουργούν χαοτικά (με την επιστημονική έννοια του όρου).
Η αντιμετώπιση λοιπόν της εξάπλωσης δεν μπορεί παρά να γίνει στο πεδίο του κοινωνικού, που σημαίνει συγκεκριμένες πολιτικές, οι οποίες με τη σειρά τους εμπεριέχουν συγκεκριμένη ηθική και φιλοσοφία.
Πρώτο πολιτικό ερώτημα (ηθικής και φιλοσοφίας):
Στη λήψη μέτρων υπάρχει ανομολόγητη παραδοχή ότι ένας ορισμένος αριθμός θανάτων είναι αποδεκτός; Όχι αναπόφευκτος. Αποδεκτός, είναι η ερώτηση.
Αν η απάντηση είναι ένα ξεκάθαρο «όχι», τότε η πολιτική αντιμετώπισης δεν υπολογίζει ούτε οικονομικό κόστος ούτε οποιοδήποτε άλλο κόστος. Και σωστά, διότι κάθε ανθρώπινη ζωή είναι αυταξία.
Δεύτερο πολιτικό ερώτημα (ηθικής και φιλοσοφίας):
Όσο νοσηλευτικό προσωπικό και εξοπλισμός θεραπευτικής υποστήριξης κι αν διατεθεί, σε κορύφωση της κατάστασης πανδημίας μπορεί ο αριθμός αυτών που έχουν ανάγκη υποστήριξης να είναι μεγαλύτερος από όσους μπορεί να υποστηριχθούν (πχ η Ιταλία αν δεν έφθασε σε αυτό το σημείο, είναι πάντως πολύ κοντά).
Ποιος θα αναλάβει “ρόλο θεού” και θα αποφασίσει πχ ότι δεν υποστηρίζονται όσοι εκτιμάται ότι θα πεθάνουν και υποστηρίζονται αυτοί που εκτιμάται ότι έχουν ελπίδες ή πχ ότι δεν υποστηρίζονται οι πιο ηλικιωμένοι και υποστηρίζονται οι νεώτεροι και ούτω καθεξής.
Το κρίσιμο σημείο εδώ είναι να μην φθάσουμε στην κορύφωση. Και για να γίνει αυτό, χρειάζεται επέμβαση στα ανθρωποδίκτυα, που μπορούν να περιορίσουν δραστικά την εξάπλωση (χωρίς υπολογισμό οποιουδήποτε κόστους).
Το πρώτο μεγάλο ανθρωποδίκτυο είναι ο χώρος της εκπαίδευσης. Έχει περίπου 2 εκατ. άτομα (εκπαιδευτικούς και εκπαιδευόμενους από νηπιαγωγεία μέχρι πανεπιστήμια). Κάθε άτομο στο χώρο αυτό έρχεται καθημερινά σε επαφή με πάνω από 100 άτομα (κατά μέσο όρο), που με τη σειρά τους έχουν επαφή τουλάχιστον με άλλα 500. Όλος μαζί ο χώρος αγγίζει όλο τον ελληνικό πληθυσμό.
Το κλείσιμο των εκπαιδευτικών χώρων είναι σωστή πολιτική, αν και άργησε πολύ να εφαρμοσθεί. Οι εισηγήσεις είχαν γίνει εδώ και βδομάδες. Η τηλεκπαίδευση είναι πλέον τεχνολογικά απλούστατη και δωρεάν διαδικασία, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμα και από όσους έχουν μόνον απλές γνώσεις διαδικτύου.
Δεύτερο μεγάλο ανθρωποδίκτυο είναι ο χώρος της εκκλησίας. Περίπου 2 εκατ. άτομα εκκλησιάζονται σχεδόν μια φορά την εβδομάδα σε 10.000 ενοριακούς ναούς στην Ελλάδα. Όλος μαζί ο χώρος με τις επαφές του αγγίζει όλο τον ελληνικό πληθυσμό.
Η προβαλλόμενη άρνηση κλεισίματος των εκκλησιών, δεν αντιμετωπίζεται με όρους επιστημονικής πειθούς, αλλά με όρους πίστης και δικαιωμάτων. Πιστεύει κάποιος ότι δεν μεταδίδεται ο ιός με το να εκκλησιάζεται και να κοινωνεί. Είναι δικαίωμά του. Δεν είναι όμως δικαίωμά του να υποχρεώνει κάποιον να έρχεται σε επαφή μαζί του, που πιστεύει ακριβώς το αντίθετο. Είτε θα μείνει σε απομόνωση παρέα με τους ομοϊδεάτες του είτε δεν θα εκκλησιάζεται.
Δεν δικαιολογείται καμιά ολιγωρία στην αμεσότατη λήψη απόφασης κλεισίματος των εκκλησιών.
Ένα τρίτο μεγάλο ανθρωποδίκτυο αποτελούν οι εργαζόμενοι σε γραφεία και σε παροχή υπηρεσιών (σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα). Είναι περίπου 1 εκατ. άνθρωποι. Μεγάλο μέρος αυτών μπορεί να κάνει ακριβώς την ίδια δουλειά από το σπίτι με τη λεγόμενη «εξ αποστάσεως εργασία» ή «τηλεργασία». Δεν δικαιολογείται η μη λήψη άμεσα μια τέτοιας απόφασης.
Τέταρτο ανθρωποδίκτυο, ο χώρος της ψυχαγωγίας. Τίποτα δεν θα πάθουμε αν για ένα διάστημα δεν πάμε σε κλειστούς χώρους ψυχαγωγίας. Εδώ η ατομική στάση καθορίζει το συλλογικό καλό.
Πέμπτο και πολύ σημαντικό ανθρωποδίκτυο, που καθορίζει και την αποτελεσματικότητα των πολιτικών στα άλλα ανθρωποδίκτυα είναι οι πάσης φύσεως κοινωνικοί χώροι του συνέρχεσθαι.
Αυτό δεν πρέπει να σταματήσει με τίποτα. Η αντιμετώπιση της εξάπλωσης του ιού δεν μπορεί να επιτραπεί να σημάνει την πλήρη απομόνωση των ανθρώπων.
Οι τηλεσυνεδριάσεις είναι πλέον απλούστατες, δωρεάν και φιλικότατες στον χρήστη. Και μπορούν να γίνουν με οποιονδήποτε αριθμό συμμετεχόντων.
Η αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κορωνοϊού δείχνει ολοκάθαρα πως το ατομικό καλό υπάρχει αναγκαστικά και μόνον μέσα στο συλλογικό καλό και ταυτόχρονα, πως η ατομική στάση καθορίζει το συλλογικό καλό.
Είναι η εξ ανάγκης περίπτωση του “ο καθένας για όλους και όλοι για τον καθένα”.
Αλλιώς, θα έρθει η κορύφωση της εξάπλωσης.
Ψυχή βαθιά.
Η λέξη-κλειδί είναι η εξάπλωση.
Η αντιμετώπισή της δεν είναι μόνον θέμα των επιστημών υγείας. Όση επιστημονική γνώση υπάρχει, αξιοποιείται. Όση έρευνα για θεραπεία μπορεί να γίνει γρήγορα, γίνεται. Σήμερα όμως, αυτά δεν είναι αρκετά.
Η εξάπλωση του ιού γίνεται με πολύ συγκεκριμένο τρόπο: από άνθρωπο σε άνθρωπο, δηλαδή, με ανθρωποδίκτυα. Τα ανθρωποδίκτυα είναι πολύπλοκα συστήματα και λειτουργούν χαοτικά (με την επιστημονική έννοια του όρου).
Η αντιμετώπιση λοιπόν της εξάπλωσης δεν μπορεί παρά να γίνει στο πεδίο του κοινωνικού, που σημαίνει συγκεκριμένες πολιτικές, οι οποίες με τη σειρά τους εμπεριέχουν συγκεκριμένη ηθική και φιλοσοφία.
Πρώτο πολιτικό ερώτημα (ηθικής και φιλοσοφίας):
Στη λήψη μέτρων υπάρχει ανομολόγητη παραδοχή ότι ένας ορισμένος αριθμός θανάτων είναι αποδεκτός; Όχι αναπόφευκτος. Αποδεκτός, είναι η ερώτηση.
Αν η απάντηση είναι ένα ξεκάθαρο «όχι», τότε η πολιτική αντιμετώπισης δεν υπολογίζει ούτε οικονομικό κόστος ούτε οποιοδήποτε άλλο κόστος. Και σωστά, διότι κάθε ανθρώπινη ζωή είναι αυταξία.
Δεύτερο πολιτικό ερώτημα (ηθικής και φιλοσοφίας):
Όσο νοσηλευτικό προσωπικό και εξοπλισμός θεραπευτικής υποστήριξης κι αν διατεθεί, σε κορύφωση της κατάστασης πανδημίας μπορεί ο αριθμός αυτών που έχουν ανάγκη υποστήριξης να είναι μεγαλύτερος από όσους μπορεί να υποστηριχθούν (πχ η Ιταλία αν δεν έφθασε σε αυτό το σημείο, είναι πάντως πολύ κοντά).
Ποιος θα αναλάβει “ρόλο θεού” και θα αποφασίσει πχ ότι δεν υποστηρίζονται όσοι εκτιμάται ότι θα πεθάνουν και υποστηρίζονται αυτοί που εκτιμάται ότι έχουν ελπίδες ή πχ ότι δεν υποστηρίζονται οι πιο ηλικιωμένοι και υποστηρίζονται οι νεώτεροι και ούτω καθεξής.
Το κρίσιμο σημείο εδώ είναι να μην φθάσουμε στην κορύφωση. Και για να γίνει αυτό, χρειάζεται επέμβαση στα ανθρωποδίκτυα, που μπορούν να περιορίσουν δραστικά την εξάπλωση (χωρίς υπολογισμό οποιουδήποτε κόστους).
Το πρώτο μεγάλο ανθρωποδίκτυο είναι ο χώρος της εκπαίδευσης. Έχει περίπου 2 εκατ. άτομα (εκπαιδευτικούς και εκπαιδευόμενους από νηπιαγωγεία μέχρι πανεπιστήμια). Κάθε άτομο στο χώρο αυτό έρχεται καθημερινά σε επαφή με πάνω από 100 άτομα (κατά μέσο όρο), που με τη σειρά τους έχουν επαφή τουλάχιστον με άλλα 500. Όλος μαζί ο χώρος αγγίζει όλο τον ελληνικό πληθυσμό.
Το κλείσιμο των εκπαιδευτικών χώρων είναι σωστή πολιτική, αν και άργησε πολύ να εφαρμοσθεί. Οι εισηγήσεις είχαν γίνει εδώ και βδομάδες. Η τηλεκπαίδευση είναι πλέον τεχνολογικά απλούστατη και δωρεάν διαδικασία, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμα και από όσους έχουν μόνον απλές γνώσεις διαδικτύου.
Δεύτερο μεγάλο ανθρωποδίκτυο είναι ο χώρος της εκκλησίας. Περίπου 2 εκατ. άτομα εκκλησιάζονται σχεδόν μια φορά την εβδομάδα σε 10.000 ενοριακούς ναούς στην Ελλάδα. Όλος μαζί ο χώρος με τις επαφές του αγγίζει όλο τον ελληνικό πληθυσμό.
Η προβαλλόμενη άρνηση κλεισίματος των εκκλησιών, δεν αντιμετωπίζεται με όρους επιστημονικής πειθούς, αλλά με όρους πίστης και δικαιωμάτων. Πιστεύει κάποιος ότι δεν μεταδίδεται ο ιός με το να εκκλησιάζεται και να κοινωνεί. Είναι δικαίωμά του. Δεν είναι όμως δικαίωμά του να υποχρεώνει κάποιον να έρχεται σε επαφή μαζί του, που πιστεύει ακριβώς το αντίθετο. Είτε θα μείνει σε απομόνωση παρέα με τους ομοϊδεάτες του είτε δεν θα εκκλησιάζεται.
Δεν δικαιολογείται καμιά ολιγωρία στην αμεσότατη λήψη απόφασης κλεισίματος των εκκλησιών.
Ένα τρίτο μεγάλο ανθρωποδίκτυο αποτελούν οι εργαζόμενοι σε γραφεία και σε παροχή υπηρεσιών (σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα). Είναι περίπου 1 εκατ. άνθρωποι. Μεγάλο μέρος αυτών μπορεί να κάνει ακριβώς την ίδια δουλειά από το σπίτι με τη λεγόμενη «εξ αποστάσεως εργασία» ή «τηλεργασία». Δεν δικαιολογείται η μη λήψη άμεσα μια τέτοιας απόφασης.
Τέταρτο ανθρωποδίκτυο, ο χώρος της ψυχαγωγίας. Τίποτα δεν θα πάθουμε αν για ένα διάστημα δεν πάμε σε κλειστούς χώρους ψυχαγωγίας. Εδώ η ατομική στάση καθορίζει το συλλογικό καλό.
Πέμπτο και πολύ σημαντικό ανθρωποδίκτυο, που καθορίζει και την αποτελεσματικότητα των πολιτικών στα άλλα ανθρωποδίκτυα είναι οι πάσης φύσεως κοινωνικοί χώροι του συνέρχεσθαι.
Αυτό δεν πρέπει να σταματήσει με τίποτα. Η αντιμετώπιση της εξάπλωσης του ιού δεν μπορεί να επιτραπεί να σημάνει την πλήρη απομόνωση των ανθρώπων.
Οι τηλεσυνεδριάσεις είναι πλέον απλούστατες, δωρεάν και φιλικότατες στον χρήστη. Και μπορούν να γίνουν με οποιονδήποτε αριθμό συμμετεχόντων.
Η αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κορωνοϊού δείχνει ολοκάθαρα πως το ατομικό καλό υπάρχει αναγκαστικά και μόνον μέσα στο συλλογικό καλό και ταυτόχρονα, πως η ατομική στάση καθορίζει το συλλογικό καλό.
Είναι η εξ ανάγκης περίπτωση του “ο καθένας για όλους και όλοι για τον καθένα”.
Αλλιώς, θα έρθει η κορύφωση της εξάπλωσης.
Ψυχή βαθιά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Αφήστε το σχόλιο σας εδώ!