Παπανδρέου- Σαμαράς: Από φίλοι και συγκάτοικοι... εχθροί στην Ελλάδα του μνημονίου

O ένας ήρεμος, μαζεμένος, κινούμενος πάντα στο πλαίσιο του καθωσπρεμισμού, η ψυχή των συζητήσεων. Ο άλλος γελαστός, η ψυχή της παρέας, ανέμελος και «χίπις» στον τρόπο που έβλεπε τον κόσμο. Ο πρώτος ονειρευόταν να γίνει γιατρός και ο δεύτερος κοινωνιολόγος. Έκαναν στενή παρέα κατά τα φοιτητικά τους χρόνια και διατήρησαν εξαιρετικές σχέσεις έστω και σε διακριτική απόσταση για πολλά χρόνια.

Το πλήρωμα του χρόνου τους βρίσκει στην Ελλάδα του Μνημονίου, πολιτικούς αρχηγούς των δύο μεγάλων κομμάτων της χώρας και το τίμημα της πολιτικής ιστορίας του τόπου τους βρίσκει εχθρούς, απέναντι στο μεγαλύτερο στοίχημα που δίνει η χώρα για να κρατηθεί ζωντανή οικονομικά.

Οι παλιοί συγκάτοικοι του πανεπιστημίου Άμχερστ της Μασαχουσέτης, ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Αντώνης Σαμαράς, έφαγαν ψωμί και αλάτι μαζί στα χρόνια της νεότητας τους, συγκατοίκησαν, φλέρταραν-ενδεχομένως,τις ίδιες κοπέλες, διαδήλωσαν σε πορείες για τον ίδιο σκοπό, έπαιξαν μουσική και τραγούδησαν στο ίδιο συγκρότημα.

Τα τηλεφωνήματα μεταξύ των- κατά τα άλλα πολιτικών εχθρών, ήταν μέχρι χτες συχνότερα από κάθε άλλη περίπτωση αρχηγών αντιπάλων παρατάξεων- ενδεικτικό της φιλίας τους, και όμως ενόψει του πολιτικο-οικονομικού ορυμαγδού της χώρας οι σχέσεις τους πάγωσαν.

Ανεξάρτητα από το τι μεσολάβησε στο πολιτικό παρασκήνιο και οι σχέσεις των δύο μεγάλων πολιτικών «χάλασαν», ουδείς και κυρίως οι ίδιοι δεν ξεχνούν την κοινή διαδρομή τους από το πανεπιστήμιο του Αμχερστ έως την ελληνική πολιτική σκηνή, διαδρομή που έπαιξε ρόλο στο σενάριο συγκυβέρνησης πριν λίγο καιρό και στην σύσταση μεταβατικής κυβέρνησης σήμερα.  


Η γνωριμία και η συγκατοίκηση  


Απόφοιτοι του Κολεγίου Αθηνών αρχίζουν να κάνουν παρέα όταν συναντώνται στις αίθουσες του πανεπιστημίου Άμχερστ της Μασαχουσέτης στις δεκαετίες του '70. Ο Γιώργος Παπανδρέου σπούδαζε Κοινωνιολογία και ο Αντώνης Σαμαράς ξεκινούσε της σπουδές του στην Ιατρική (αν και κατέληξε στα οικονομικά). Έγιναν αμέσως στενοί φίλοι, αλλά «έδεσαν» όταν στο δεύτερο έτος σπουδών τους μοιράστηκαν το ίδιο δωμάτιο στις φοιτητικές εστίες.

Συγκάτοικοι πλέον συζητούν για την πολιτική κατάσταση της χώρας, ανταλλάσουν απόψεις για το μέλλον της Ελλάδας και γρήγορα συνειδητοποιούν την κοινή τους αγάπη για την πολιτική. Παράλληλα, ζουν τα ανέμελα φοιτητικά τους χρόνια έντονα. Ο Γιώργος Παπανδρέου σκάρωνε πάντα πλάκες στον Αντώνη Σαμαρά όταν έβγαιναν να φλερτάρουν. Δεν ήταν λίγες οι φορές που ο Γιώργος έδινε στον Αντώνη τα τηλέφωνα που κατάφερε να πάρει από τις κοπέλες που τους άρεσαν και τελικά όταν ο δεύτερος τηλεφωνούσε στην κοπέλα που τον ενδιέφερε, έβγαινε ο… παπάς της κοντινής εκκλησίας.

Όταν τα μαθήματα της σχολής τελείωναν, δίδασκαν μαζί ελληνικούς χορούς στις όμορφες συμφοιτήτριές τους και έπειτα έτρεχαν να προλάβουν τις πρόβες της μπάντας στην οποία συμμετείχαν, με το όνομα (όχι δεν είναι ανέκδοτο) «Τα Τζάκια». 

Στο συγκρότημα, «The Fireplaces», στα ντραμς ήταν ο Αντώνης Σαμαράς και στην ηλεκτρική κιθάρα ο Γιώργος Παπανδρέου. Η νεανική παρέα διασκεδάζε, αλλά και αγωνιζόταν, σύμφωνα με το κλίμα της εποχής.  

Στις ίδιες διαδηλώσεις Παπανδρέου και Σαμαράς συμμετείχαν στον αποκλεισμό μιας αεροπορικής βάσης που γειτνίαζε με το κολέγιο τους. Οι φοιτητές συγκεντρώθηκαν και αποφάσισαν να αποκλείσουν τον αεροδιάδρομο στα Β52. Είχε προηγηθεί η διάψευση του επιχειρήματος του προέδρου Νίξον ότι δεν γίνονται πια βομβαρδισμοί στο Βιετνάμ. Πραγματοποίησαν καθιστική διαμαρτυρία στη βάση West Over, στο Νιου Χάμσαϊρ. Οι φοιτητές συνελήφθησαν από τις αρχές, αλλά αφέθηκαν ελεύθεροι αφού το μικρό κρατητήριο της πόλης του Αmherst δεν τους χωρούσε.

Η μάχη κατά της χούντας στο εξωτερικό δεν σταματούσε ποτέ. Ο Παπανδρέου έφερνε την εφημερίδα του ΠΑΚ. Ο Σαμαράς έκανε ασκήσεις ρητορείας και συμμετείχε σε φοιτητικά debates όπου μιλούσε για την ελληνική δικτατορία. Στην πιτσαρία του Κρις Μπελ, που έγινε για αρκετό καιρό στέκι τους, ένα βράδυ ο Σαμαράς είπε στον Παπανδρέου: «Κάποτε θα τα λέμε στη Βουλή». Εκείνος απάντησε: «Δεν θα ασχοληθώ ποτέ με την πολιτική».  

Μια φιλία που δεν έμεινε κρυφή ούτε μέσα στη Βουλή  

Ο ίδιος ο Αντώνης Σαμαράς δεν έκρυψε ποτέ τη στενή φιλία του με τον Παπανδρέου από τα χρόνια του πανεπιστημίου. Σε συνέντευξη του στους «Νew York Times», τον Απρίλη του 1985, έλεγε στον δημοσιογράφο Χένρι Καμ: «Όταν οι συνάδελφοι μας βουλευτές μάς βλέπουν να καθόμαστε και να κρυφογελάμε με τον Γιώργο, δεν μπορούν να διανοηθούν ότι δεν μιλάμε για πολιτικά, αλλά για τις παλιές φιλενάδες μας από το Holyoke και το Smith».

Από την μεριά του ο Γιώργος Παπανδρέου είχε δηλώσει σε δημοσιογράφους ότι «ο Αντώνης μαζί με τον Στέφανο Μανουηλίδη (σήμερα είναι οικονομόλογος) και τον Φίλιππο Τσιάρο (σήμερα φωτογράφος διεθνούς φήμης) ήταν πολύ στενή παρέα μου. Πέρα από τα πολιτικά. Ήταν η παρέα μου στις βόλτες, να πάμε να βρούμε κοπέλες, να χορέψουμε ελληνικά, να οργανώσουμε πλάκες». Ντοκουμέντο της στενής φιλίας των τεσσάρων αποτελεί και η φωτογραφία του κειμένου.  

Η πολιτική πορεία  

Εν τέλει οι δύο κολλητοί φίλοι του Άμχερστ μπήκαν στην πολιτική με μικρή χρονική διαφορά. Ο Αντώνης Σαμαράς στα 26 του χρόνια έγινε βουλευτής Μεσσηνίας κατακτώντας και την πρωτιά του νεότερου έλληνα βουλευτή. Τέσσερα χρόνια αργότερα τον συνάντησε στη Βουλή ο Γιώργος Παπανδρέου ως βουλευτής Αχαίας.

Η παρουσία τους στα πολιτικά πράγματα σημειώθηκε νωρίς καθότι ό ένας ήταν ένας Παπανδρέου και ο άλλος δισέγγονος της Πηνελόπης Δέλτα και εγγονός του βουλευτή Αλέξανδρου Ζάννα. Μερικά χρόνια αργότερα θα περάσουν και οι δύο από το υπουργείο Εξωτερικών και προσφάτως ανέλαβαν και οι δύο τα ηνία των δύο μεγάλων κομμάτων της ελληνικής... κληρονομικής Δημοκρατίας.  

Η ρήξη στις σχέσεις τους  

Οι σχέσεις τους παρέμειναν θερμές χωρίς ωστόσο να έχουν ιδιαίτερες επαφές. Έπρεπε να διατελεί χρέη πρωθυπουργού της χώρας ο Γιώργος Παπανδρέου και αρχηγός της αντιπολίτευσης ο Σαμαράς για να έρθει η πρώτη ρήξη στις σχέσεις τους. Αν και όταν ο Αντώνης Σαμαράς ανέλαβε το τιμόνι της ΝΔ, πολλοί θεώρησαν ότι θα έχει τη διακριτική βοήθεια του Παπανδρεικού ΠΑΣΟΚ - γεγονός που επιβεβαιώθηκε από τα συχνά τηλεφωνήματα των δύο ανδρών στις καίριες πολιτικές εξελίξεις, εν τέλει οι σχέσεις τους «πάγωσαν» για πρώτη φορά πριν λίγους μήνες, όταν ο κ. Παπανδρέου ζήτησε συγκυβέρνηση δια του τηλεφώνου και εισέπραξε αρνητική απάντηση από τον κ. Σαμαρά (σε περίπτωση που παρέμενε πρωθυπουργός ο κ. Παπανδρέου).


Ακόμη και σήμερα ενώπιον του κινδύνου να βρεθεί η χώρα εκτός του ευρώ, οι δύο παλαι ποτε κολλητοί φίλοι αδυνατούν να συμφωνήσουν πολιτικά και κωλυσιεργούν παρατείνοντας τον χρόνο σύστασης της αναγκαίας πλέον μεταβατικής κυβέρνησης που θα εξασφαλίσει την έκτη δόση.  

Αναστασία Γαλάνη