Στη μέγκενη του Μνημονίου και η Πορτογαλία

Πρώτη καταχώρηση: Πέμπτη, 24 Μαρτίου 2011, 10:43

Σε οικονομικό αλλά και πολιτικό αδιέξοδο βρίσκεται η Πορτογαλία, μετά την απόφαση του Jose Socrates να παραιτηθεί από τον πρωθυπουργικό θώκο, εξαιτίας της άρνησης των κομμάτων της αντιπολίτευσης να αποδεχθούν το τέταρτο κατά σειρά σχέδιο λιτότητας, που είχε προτείνει η κυβέρνηση μειοψηφίας.

Σύμφωνα με το οικονομικό τηλεοπτικό δίκτυο Bloomberg, ο δρόμος για την είσοδο της Πορτογαλίας στον μηχανισμό στήριξης, που προωθούν από κοινού η Κομισιόν αλλά και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, έχει ανοίξει διάπλατα, ενώ ιδιαίτερη σημασία έχει και η χρονική στιγμή κατά την οποία επήλθε η κατάρρευση της κυβέρνησης Socrates, λίγες μόλις ώρες πριν από την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε..

Οι εκτιμήσεις των αναλυτών περιγράφουν μια ιδιαίτερα γκρίζα εικόνα της πορτογαλικής οικονομίας. Είναι ενδεικτικό ότι κορυφαίο στέλεχος της Royal Bank of Scotland (RBS) εξέφρασε την εκτίμηση, πως το πακέτο «σωτηρίας», το οποίο αναμένεται να εκπονηθεί το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, πρόκειται να αγγίξει τα 80 δισ. ευρώ.

Η εικόνα αυτή επιβαρύνεται ακόμη περισσότερο και από τη ραγδαία αύξηση των spread ανάμεσα στα 10ετή πορτογαλικά ομόλογα και τα αντίστοιχα γερμανικά bund, τα οποία χθες έφθασαν τις 438 μονάδες βάσης. Σημειώνεται ότι λίγους μήνες νωρίτερα, στις 11 Νοεμβρίου του 2010, η διαφορά πορτογαλικού – γερμανικού ομολόγου είχε εκτοξευθεί στις 484 μονάδες βάσης, πυροδοτώντας τότε έντονες αντιδράσεις στους κόλπους της κυβέρνησης Socrates.

Οι οίκοι «γονάτισαν» την Πορτογαλία

Την ίδια ώρα, τιμές-ρεκόρ καταγράφουν και οι επισφάλειες κινδύνου για το δημόσιο χρέος της Πορτογαλίας (CDS), με τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης να αφήνουν υπόνοιες για υψηλό κίνδυνο χρεοκοπίας.

Στις 15 Μαρτίου του 2010, η Moody’s υποβάθμισε κατά δύο βαθμίδες την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, στο επίπεδο A3, μόλις τέσσερις βαθμίδες πριν από το επίπεδο junk, με τις εκτιμήσεις της για την προοπτική της οικονομίας να κλίνει αρνητικά.

Ο αντίκτυπος της υποβάθμισης φάνηκε αμέσως, με τον υπουργό Οικονομικών, Fernando Teixeira dos Santos, να ανακοινώνει νέο σκληρό πακέτο φόρων, με δραστική περικοπή των δημοσίων δαπανών και «ψαλίδισμα» σε μισθούς και συντάξεις.

Αναλυτικά, το τριετές σχέδιο του dos Santos προέβλεπε περικοπές ίσες με το 4,5% του Α.Ε.Π. της Πορτογαλίας, ενώ στο στόχαστρο του οικονομικού επιτελείου στη Λισαβόνα θα έμπαιναν οι υψηλές συντάξεις (από 1.500 ευρώ και άνω), αλλά και οι φοροελαφρύνσεις. Το πακέτο αυτό δεν ενεκρίθη ποτέ και η κυβέρνηση Socrates κατέρρευσε.

Φόβοι και για την Ισπανία

Ο απόηχος της παραίτησης Socrates δημιουργεί έντονους τριγμούς και στη Μαδρίτη, με τη σοσιαλιστική κυβέρνηση του Jose Luis Rodriguez Zapatero να εμφανίζεται ιδιαίτερη προβληματισμένη με τις εξελίξεις στη γειτονική Λισαβόνα.

Οι φόβοι αυτοί είναι απολύτως δικαιολογημένοι, αφού στο στόχαστρο της Moody΄s Investors Service βρέθηκαν και οι ισπανικές τράπεζες, με τον οίκο αξιολόγησης να υποβαθμίζει κατά μία ή περισσότερες βαθμίδες την πιστοληπτική αξιολόγηση συνολικά 30 ιδρυμάτων μετά την υποβάθμιση των ομολόγων της ισπανικής κυβέρνησης.

Η απόφαση για τις τράπεζες ακολουθεί την υποβάθμιση της Ισπανίας σε «Aa2» επισημαίνει σε σχετική ανακοίνωση η Moody΄s. Ειδικότερα, τα βασικά κίνητρα για την υποβάθμιση είναι τα εξής:

(i) Ο συνδυασμός των αυξημένων οικονομικών πιέσεων στο κράτος και των πολλών αδύναμων τραπεζικών ιδρυμάτων αυξάνει την πίεση για τον περιορισμό της στήριξης σε πιο ομαλοποιημένα επίπεδα.

(ii) Η υποχώρηση της συστημικής σημασίας σε πολλές μικρότερες και περιφερειακές τράπεζες στο πλαίσιο της ενοποίησης του κλάδου.

(iii) Η αποδυνάμωση του περιβάλλοντος υποστήριξης στο μέλλον για τις τράπεζες σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Με το βλέμμα στραμμένο προς τη Σύνοδο Κορυφής

Η παραίτηση του πρωθυπουργού της Πορτογαλίας αναμένεται, όπως όλα δείχνουν, να επισκιάσει τη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών, που πραγματοποιείται σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Socrates θα παρευρεθεί στις εργασίες της Συνόδου, καθώς έλαβε σχετική εντολή από τον πρόεδρο της Πορτογαλικής Δημοκρατίας, Cavaco Silva.

Το θέμα της Πορτογαλίας θα συζητηθεί εκτενώς, ενώ αναμένονται με εξαιρετικό ενδιαφέρον οι τοποθετήσεις χωρών που ανήκουν στο λεγόμενο «σκληρό πυρήνα» της ευρωζώνης, όπως είναι η Γερμανία της Angela Merkel.

Σε κάθε περίπτωση, η Πορτογαλία γίνεται η τρίτη χώρα της Ε.Ε., μετά την Ελλάδα και την Ιρλανδία, η οποία εισέρχεται σε ρυθμούς Μνημονίου.

Τελευταία ενημέρωση: Πέμπτη, 24 Μαρτίου 2011, 10:45