Ηπειρώτες της σκληροτράχηλης γης- Ηπειρώτες του αγώνα
Ηπειρώτες! Μεγαλείο Ανθρώπινο!
Αφιέρωμα
«Η πολύπαθη γέφυρα της Πλάκας»
Επισκεπτόμενος κανείς τις δημόσιες υπηρεσίες στην Άρτα αλλά και σε άλλους δημόσιους χώρους οι φωτογραφίες που βλέπεις να δεσπόζουν επιβλητικές είναι τα βυζαντινά τους μνημεία και τα γεφύρια τους.
Μία εξ’ αυτών των φωτογραφιών είναι και το ονομαστό «γεφύρι της Πλάκας».
Οι απανταχού Αρτινοί δάκρυσαν όλοι, όταν έμαθαν την είδηση του γκρεμίσματος του γιοφυριού τους.
Κληρονομιά τους, σύμβολό τους, καμάρι τους, παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές τους.
Αλλά ο χρόνος είναι αδυσώπητος, όπως καθοριστικός είναι και ο παράγοντας άνθρωπος μέσα στον χρόνο που ζει, κινείται και δρα και ο οποίος επηρεάζει όχι μόνο το ανθρωπογενές αλλά και το φυσικό περιβάλλον.
Ο παππούς κλαίει κι η βάβω μοιρολογάει, βλέποντας μέσα στα λασπόνερα σωριασμένες τις πέτρες που στέκονταν ενάμιση αιώνα τώρα στον αέρα αρμοδεμένες, πιασμένες με υλικά της γης για να χαρίζουν στους Τζουμερκιώτες της ορεινής Ηπείρου, το καμάρι τους- το γιοφύρι τους, το ονομαστό της Πλάκας.
Γιατί γιοφύρι μου δεν άντεξες και σε τούτον τον χειμώνα;
Πού θα τηράω για να ιδώ, ποιος είν΄στο πέρασμά σου;
Τούτο το γιοφύρι όπως εξιστορεί και ο Δημήτρης Ι. Παπαδημητρίου στο βιβλίο του, "Οι Ραφταναίοι»: «Θυμίζει περασμένους καιρούς, ξεχασμένα βάσανα και πόθους των προγόνων μας και συγχρόνως διεγείρει το θαυμασμό μας για τις τεχνικές ικανότητες, την επιμονή, την υπομονή και την αφοσίωση στο κοινό καλό, των παλιών μαστόρων γεφυροποιών, που νομίζω πως, πάντα πρέπει να τους μνημονεύουμε. Εμείς, που γευόμαστε πια τα άφθονα σύγχρονα αγαθά του πολιτισμού. Η Γέφυρα της Πλάκας» είχε συνολικό μήκος 61μ. και ύψος 19.70μ. Η μεγάλη της καμάρα που χαρακτηρίζεται λεπτή και αέρινη είχε άνοιγμα 39μ.
Σχεδιάστηκε και χτίστηκε από τον μαστρο-Μπέκαστις αρχές του Ιουλίου του 1866 και το χτίσιμο του γιοφυριού τελείωσε τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου.
Όπως περιγράφεται στο έργο του Λαμπρίδη "Περί των εν Ηπείρω Αγαθοεργημάτων" του 1880 αναφέρεται ότι ως κύριος χρηματοδότης ήταν ο Ιωάννης Ζ. Λούλης"εκ του χωρίου Κοτόρτσι της περιοχής Κατσανοχωρίων" με 38.000 γρόσια.
Η γέφυρα λειτούργησε ευεργετικά για τους Τζουμερκιώτες από το χρόνο της κατασκευής της μέχρι το 1881 (15 χρόνια συνολικά), που τα περισσότερα χωριά της περιοχής απέκτησαν τη Λευτεριά τους, ύστερα από την προσάρτησή τους στο Ελληνικό Κράτος, σύμφωνα με τη Συνθήκη του Βερολίνου.
Από τη στιγμή, που τα σύνορα της Ελλάδας ορίστηκαν στον ποταμό Άραχθο, η επικοινωνία στις μεθοριακές περιοχές και η χρησιμοποίηση της γέφυρας έγινε προβληματική και σχεδόν αδύνατη.
Οι Τούρκοι έκλεισαν ερμητικά τα σύνορα και μέσω της γέφυρας η διακίνηση των ανθρώπων, ζώων και η μεταφορά τροφίμων και υλικών ουσιαστικά σταμάτησε.
Τους εκδικήθηκαν οι τύραννοι, γιατί ήταν πια ελεύθεροι οι Τζουμερκιώτες.
Ο αποκλεισμός αυτός και η οικονομική δυσκολία των ορεινών χωριών, εκφράστηκε με δημοτικό τραγούδι (Ν. Παπακώστας), ως εξής:
Ανάθεμά σε 'Πιτροπή και συ βρε Κουμουνδούρε,
με το κακό που κάματε στην Άρτα, στα Τζουμέρκα,
το σύνορο που βάλατε στης Άρτας το ποτάμι,
Κλείστηκ' η Άρτα κλείστηκε, κλείστηκε το Τζουμέρκο.
Θα στηρηθή και το ψωμί . που νάβρει να δουλέψη;
Ο κάμπος έμ'νε στην Τουρκιά και τα καλά λιβάδια
Το βιό όλο και χάνεται, σ' αγρίδια βοσκοτόπια.........
Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου (1939-1944) και την κατοχή της Ελλάδας από τις δυνάμεις του φασιστικο-ναζιστικού άξονα, η γέφυρα της Πλάκας διευκόλυνε σε μεγάλο βαθμό τους κατοίκους της άγονης και ορεινής περιοχής των Τζουμέρκων στις κινήσεις τους προς τα πεδινά και πλουσιότερα χωριά των κάμπων. Προς τα 'κει οι δυστυχούντες κάτοικοι ταξίδευαν με οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες (χειμώνα - καλοκαίρι) για να βρουν δουλειά και να προμηθευτούν τροφή (καλαμπόκι κατά κύριο λόγο) για να επιβιώσουν.
Η γέφυρα προσέφερε μεγάλη διευκόλυνση και στις Αντιστασιακές Οργανώσεις και στα ένοπλα τμήματα του ΕΔΕΣ και του ΕΛΑΣ κατά την διάρκεια των αγώνων για την Εθνική αποκατάσταση της χώρας μας.
Οι ανελέητοι Γερμανοί στρατιώτες κατά τις εκκαθαριστικές τους επιχειρήσεις στο χώρο των Τζουμέρκων (Οκτώβριος 1943), για να εκδικηθούν την περιοχή και ν' αφήσουν περισσότερα ερείπια και συμφορές πίσω τους, προσπάθησαν, φεύγοντας προς τα Ιωάννινα, να ανατινάξουν το γεφύρι.
Ευτυχώς η Γέφυρα δεν έπαθε σημαντική ζημιά. Αργότερα μετά την απελευθέρωση της Πατρίδας μας επισκευάστηκε κανονικά το ρήγμα της Γέφυρας με την χορήγηση κρατικού χρηματικού ποσού.
Κοντά στη Γέφυρα βρίσκεται και το σπίτι που στις αρχές του 1944 έγινε η συνάντηση των αντιπροσώπων των αντιστασιακών Οργανώσεων (ΕΔΕΣ ΕΛΑΣ - ΕΚΚΑ) και του Άγγλου σύνδεσμου. Σε αυτή τη σύσκεψη συζητήθηκαν διάφορα θέματα και επιδιώχθηκε η Ενότητα και η Συνεργασία των ανταρτών.
Στη συνέχεια υπογράφηκε η περιβόητη "Συμφωνία της Πλάκας".
Την ιστορία τούτου του γιοφυριού την φυλλομετρά κανείς σε τόσες σελίδες όσες έχει και η νεότερη πολιτική ιστορία.
Πολλές αντάρες και κακοτυχίες άντεξε λοιπόντούτο το γιοφύρι μα τούτη την κακοτυχιά δεν την προσπέρασε και λύγισε, έπεσε μέσα στα ορμητικά νερά του Αράχθου σα να ‘θελε να του παραδοθεί την ώρα που ήταν αγριεμένος και πάνω στη θολούρα και τ’αντάριασμα δεν θα καταλάβαινε πόσο κακό θα του ’κανε, πόση μεγάλη απώλεια θα ήταν για τους Αρτινούς αλλά και για όλους τους Έλληνες, αφού τούτο το μνημείο ήταν όλων των Ελλήνων, ήταν οικουμενικό.
Αλλά και τούτη την ύστατη ώρα του τραγικού επιλόγου που το γκρέμισμά της έκανε να δακρύσουν όλοι οι απανταχού Αρτινοί και ηπειρώτες, ένας ηπειρώτης έρχεται να δηλώσει επίσημα πως θα αναλάβει με δικά του έξοδα, και μάλιστα απόγονος του κύριου τότε χρηματοδότη, να αναστήσει την ιστορική γέφυρα της Πλάκας.
Εδώ βέβαια, όσοι έχουν μηδενίσει τους σύγχρονους Έλληνες με του τύπου δηλώσεις: «πως δεν υπάρχουν πλέον άνθρωποι της προσφοράς, της μεγαλουργίας, της αγαθοεργίας και της ευεργεσίας» μπορούν να ανακαλέσουν τη γενίκευση αυτής της δήλωσης και αντίληψης.
Χωρίς να με διακρίνουν στοιχεία έπαρσης για τα προτερήματα του Έλληνα (αυτά τα έχουμε ξεχάσει εντελώς μετά την κατρακύλα που έχουμε υποστεί ως λαός) πεποίθησή μου είναι πως πάντα θα υπάρχουν Έλληνες που θα μεγαλουργούν, θα προσφέρουν, θα θυσιάζονται για το κοινό καλό, θα εργάζονται για τον πολιτισμό μας και θα παράγουν έργο στην Τέχνη, στον Πολιτισμό, στα Γράμματα.
Όλοι οι Έλληνες κουβαλάμε από την κλασσική Ελλάδα μέχρι σήμερα τη δύναμη του πνεύματος καιτης δημιουργίας πολιτισμού.
Η Ελλάδα θα διδάσκει πάντα και θα μεταδίδει σε όλους τους λαούς «τη δύναμη της πνευματικότητας και του πολιτισμού», ακόμα και σήμερα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης που το κύριο δίδαγμα είναι η δύναμη «του οικονομικά πιο ισχυρού».
«Η Ελλάδα αντιπροσωπεύει μια ιδιαίτερη εμπειρία, έναν ιδιαίτερο τρόπο να σκεπτόμαστε τον άνθρωπο, την κοινωνία, τη φύση, τον θεό. Η ιδιαιτερότητα αυτή δεν μπορεί και δεν πρέπει να ξεχασθεί, διότι αυτή εξηγεί τη ρίζα του πολιτισμού, για να καταλάβουμε την τέχνη, τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφική σκέψη, την επιστήμη, την πολιτική και κοινωνική ζωή.(Ζαν-Πιερ-Βερνάν).
Εκπαιδευτικός
Κατερίνα Ντάση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Αφήστε το σχόλιο σας εδώ!